Ter stimulering van technische innovatie heeft de overheid vanaf 1984 de INSTIR regeling in het leven geroepen, welke in 1994 opgevolgd is door de WBSO (Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk). In 2010 is als extra stimulans de fiscaal aantrekkelijke innovatiebox gekomen en in 2012 de RDA (Research & Development Aftrek). Allen fiscale maatregelen om technische bedrijven vooral te stimuleren om te blijven innoveren. Innovatie is noodzakelijk voor het concurrentievermogen van bedrijven en leidt tot economische groei en werkgelegenheid. Je zou denken dé oplossing in ons huidige economische klimaat! Vanuit de EU wordt als doelstelling gegeven aan de landen om 3% van hun bbp aan onderzoek & ontwikkeling te besteden.
WBSO 2014: Blijft innovatie de toekomst?
Door alle bezuinigingen van de overheid, het veel besproken begrotingstekort, de snel oplopende werkloosheid, de stagnerende economie en de reductie van subsidiegelden werd steeds vaker de vraag gesteld: “ Wat zou er gebeuren met de WBSO in 2014?” “Zou er een kans geweest zijn dat de WBSO ophoudt te bestaan?” Innovatie stond tot dusver wel hoog op de agenda in Nederland, aangezien wij als kenniseconomie hier het verschil maken.
Wat dachten we dat 2014 te bieden zou hebben? Gezien het groeiende aantal bedrijven (22.220 ondernemingen in 2012, een toename van 8% ten opzichte van 2011) dat gebruik maakte van de WBSO, de evaluatie van de WBSO over 2006-2010 waaruit bleek dat de regeling daadwerkelijk R&D bevordert én het grote belang van economische groei, leek het dan ook onwaarschijnlijk dat de WBSO in 2014 ophield te bestaan. Dit zou zelfs tegenstrijdig zijn met de doelstellingen die er waren op innovatie gebied en het grote belang van innovatie in tijden van economische crisis.
WBSO 2015: zet de innovatietrend zich voort in 2015?
Wat opviel is dat er tal van nieuwe innovatieregelingen bij kwamen, waarbij (internationale) samenwerking vanuit de EU sterk bevorderd wordt. Denk hierbij aan Horizon2020 (MIT, SME), Eurostars en DHK. Allen fiscale en subsidie maatregelen om technische bedrijven te stimuleren om te investeren in onderzoek & ontwikkeling.
Aangezien technologie ondertussen elk aspect van het dagelijks leven raakt, lijkt innovatiestimulering van doorslaggevend belang voor Nederland. Maar vindt de overheid dat ook? Wat bracht 2015 op het gebied van innovatie? Zette de R&D trend zich voort? Gezien het groeiend aantal bedrijven (22.640 ondernemingen in 2013, waarvan 97% MKB) dat gebruik maakte van de WBSO én het grote belang van innovatie als het gaat om succesvol ondernemerschap, werd verwacht dat de trend zich zeker voort zou zetten en de WBSO ook in 2015 weer mooie nieuwe innovaties mogelijk ging maken.
WBSO 2016: volwassenheid of neergangsfase?
WBSO subsidie werd in 2012 uitgebreid met RDA waarbij meteen werd afgevraagd: “Gaat dit wel goed?” Niet dus… een regeling die uitsluitend winstgevende bedrijven na 1,5 à 2 jaar (tijdens de vennootschapsbelasting aangifte) beloont met een marginaal voordeel. Zelfs een taaie EU-subsidieregeling uit het programma Horizon 2020 betaalt sneller uit. Dan hebben we het nog niet eens over de schijnbaar arbitraire behandeling van RDA aanvragen.
Minister Kamp kondigde het voornemen aan om beide regelingen te integreren. Het voordeel leek evident; door RDA in de loonbelasting te verrekenen hoeft een ondernemer niet per se winst te maken om van het voordeel te genieten en het voordeel volgt na enkele maanden, in plaats van na één of meerdere jaren.
Maar uit welke doos kwam deze sigaar? De percentages voor WBSO gingen omlaag (van 35 naar 30%); het RDA voordeel steeg procentueel. Zou je minder dan 1800 uur WBSO per jaar aanvragen, dan was er wellicht voordeel te behalen uit de nieuwe opzet. Zou je meer dan 1800 uur aanvragen en geen RDA, dan was er een wezenlijk nadeel. Zou je meer dan 55000 uur WBSO aanvragen (30 FTE) dan was er weer een voordeel, mits er geen RDA aangevraagd werd. Als je wel RDA aan zou vragen, was er een nadeel. Een mkb-ICT ondernemer (vnl. S&O-uren) zou waarschijnlijk minder uit de nieuwe regeling krijgen, een mkb-machinebouwer met veel RDA-kosten die zelf een prototype opbouwt, zou waarschijnlijk meer voordeel uit de nieuwe regeling halen dan in 2015.
Wat blijkt: het kon (nog) alle kanten op, maar het gevoel zei: WBSO 2016? Het zou voor veel ondernemers minder worden.
WBSO 2017: blijft Nederland innovatieleider?
In juli 2016 ontvingen wij het goede nieuws dat Nederland is doorgestoten tot de Europese landen die door de Europese Commissie als innovatieleiders worden gezien. Is dit mede het gevolg van alle mooie innovatie stimuleringsregelingen die onze overheid had ingesteld? Uiteraard onderschreef Minister Henk Kamp van Economische Zaken dit. Voldoende reden om te veronderstellen dat aan de WBSO 2017 niet getornd zou worden!
Maar bedrijven, kennisinstellingen en de overheid zouden hiervoor moeten blijven investeren in innovatie om de positie als innovatieleider te behouden. Reden genoeg dus om in de bewezen succesvolle WBSO regeling ook in 2017 te blijven investeren.
Er was opgemerkt dat de regels voor de WBSO dit jaar veel strikter toegepast waren, wellicht om het kaf van het koren te scheiden qua daadwerkelijke innovatie. Kwalificerende S&O-uren, R&D-medewerkers als ook management BV’s werden uitgebreid onder de loep genomen. Eenpitters lagen onder vuur in verband met het mogelijke afschaffen van de verhoging zelfstandigenaftrek binnen de WBSO voor 2017.
Zoals elk jaar zullen het budget, het WBSO percentage en wellicht ook de R&D kosten en uitgaven in 2017 weer worden gewijzigd. Gezien alle innovatie ambities werd verwacht dat deze aanpassingen positief zouden uitvallen.
WBSO 2018: nieuwe ronde, nieuwe kansen!
De RVO had een voorspelling gedaan. Het aanvragen van WBSO subsidie zou makkelijker worden gemaakt in 2018. Aanvragen kan online via de portal, of via een downloadbaar PDF. Ook was het invulformulier in samenspraak met de gebruikers veranderd. Er zouden concretere vragen geformuleerd zijn en er werd meer ruimte verkregen om zaken aan te vullen.
Maar zou het ook eenvoudiger worden? Zou de rol van de bemiddelaar gedecimeerd worden? Er werd verwacht van niet. De RVO kreeg te maken met een groeiend gebruik van de regeling, en er waren geen hoge verwachtingen van het budget voor de WBSO in 2018. Het gevolg hiervan is dat zij strenger zou moeten gaan beoordelen.
Bij het beoordelen werden de volgende uitgangspunten gebruikt door de RVO:
- RVO hanteert de definitie voor R&D waarbij R&D activiteiten nieuw, creatief, onzeker, systematisch, overdraagbaar en reproduceerbaar moeten zijn.
- Dat ontwikkelde programmatuur eerder niet bestond en nieuw is, betekent niet dat het daarom ook technisch nieuw is zoals bedoeld in de WVA (Wet vermindering afdracht loonbelasting en Premie voor de volksverzekeringen). Om de technische nieuwheid van werkzaamheden te beoordelen, zijn de aard van de werkzaamheden en de technische knelpunten, evenals de mogelijke oplossingsrichtingen van belang. De werkzaamheden moeten van oorsprong een niet routinematig karakter hebben, met een hoge graad van technische onzekerheid met betrekking tot de uiteindelijke resultaten. Ook moeten de werkzaamheden gericht zijn op het aantonen van onzekere en nieuwe informatie technologische werkingsprincipes.
- Ook zou een technisch nieuw werkingsprincipe iets anders zijn dan technisch nieuwe software.
- Het uitgangspunt moet altijd ‘het eigen kunnen’ van de onderneming blijven conform de publicatie “handleiding WBSO 2017”.
- Er dient ontwikkeld te worden in een formele programmeertaal.
Deze uitgangspunten werden als tegenstrijdig gezien en waren daarom voor velerlei uitleg vatbaar. Zo kan er afgevraagd worden wat technisch nieuw is? En voor wie?
Er werd ook afgevraagd hoe we zouden omgaan met nieuwe technieken, zoals Python, react, redux? Zouden we trouw moeten blijven aan oude programmeertalen, of zouden we nieuwe technieken moeten gaan omarmen zoals super coole onepage webapplicaties die onze klanten ontwikkelen? Of het vinden van toepassingen voor technieken zoals Blockchain, AI, machinelearning, VR? Immers, het eigen kunnen van de onderneming wordt als uitgangspunt gezien. Zou er een crowdsourced beoordeling plaats moeten gaan vinden van het speur en ontwikkelwerk? Zouden de prijzen als de Awwwards, of welke dan ook moeten worden meegenomen in de beoordeling?
Er werd verwacht dat advies noodzaak zou blijven, als rots in de branding van de wirwar van regels, stellingen en semantische discussies over wat nu wel en niet “nieuw en innovatief” is.
WBSO 2019: positief voorteken
In een kamerbrief kondigt staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken en Klimaat) aan de sleutelwaarden voor de WBSO subsidie aan te willen passen, omdat de kosten voor R&D trendmatig stijgen, terwijl het budget gefixeerd is. Concreet wordt er voorgesteld om € 66 miljoen uit te trekken voor verhoging van de subsidie met 1% voor zowel de eerste als de 2e schijf. Daarnaast wordt er voorgesteld om de grenswaarde van de 1e schijf met € 25.000 te verhogen.
Extra stimulans voor kleinere ondernemingen
Wat jammer is om te zien is dat de 2e schijf ook verhoogd wordt, aangezien de grotere ondernemingen hier vooral van profiteren. Liever zou gezien worden dat de verhoging ten goede zou komen van de eerste schijf voor starters en niet starters. 60% van het extra budget gaat nu naar het verhogen van het percentage van de 2e schijf. De meest disruptieve innovatie vindt plaats bij kleinere ondernemingen en dit mag best wat extra gestimuleerd worden!
Het is er niet makkelijker op geworden
Belangrijk blijft dat de innovaties concreet beschreven moeten worden en daar is het niet makkelijker op geworden. Immers, het samenvoegen van bestaande methoden en technieken tot één nieuwe volstaat niet voor de WBSO. Er moet een fysiek nieuw product of nieuwe software ontstaan. De afbakening hiervan is scherp en duidelijk. Een belangrijke toevoeging is dat de overheid kijkt naar de stand van de techniek in Nederland.
Innovatiebox en WBSO 2019
De WBSO is en blijft een goed instrument voor het stimuleren van innovatie, en geldt als opmaat naar andere regelingen zoals de Innovatiebox. Om hier goed voor op te lijnen is het zaak om de aanvraag ruim op te zetten, zodat veel werkzaamheden in de projectaanvraag vallen. Dit wil weleens botsen met de scherpe afbakening. Ondersteuning bij het schrijven van een aanvraag is dus belangrijk.
Informatie hergebruiken voor andere subsidies
In het verdere traject is het zaak om de vinger aan de pols te houden met betrekking tot administratie, voortgang en vervolg aanvragen; diensten die we graag voor u uitvoeren. Daarnaast kan er pro actief gekeken worden naar andere subsidiemogelijkheden, zoals de MIT-HBO subsidie (voor haalbaarheidsstudies), de R&D samenwerkingssubsidie, regionale stimulering en ga zo maar door. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid om informatie te hergebruiken en wordt de drempel verlaagd om ook andere subsidies aan te vragen.
Bent u benieuwd of u in aanmerking komt voor WBSO subsidie? Doe de gratis WBSO test!
